تربیت کودک ۳

  بچه ها هم با هم فرق می کنند، ممکنه یه کارهایی برای یه بچه ای جواب بده ولی بچه ی دیگه نیاز به راه تازه داشته باشه. سن بچه و روحیه اش خیلی خیلی در راه و روش آدم تاثیر گذاره.بعضی بچه ها دل رحم و  عاطفی اند..بعضی ها سفت و خشک و  نفوذ ناپذیر ..بعضی ها نرم و نوازشی و  بعضی ها  مغرور و منتظر  قدم اول از سمت شما..بعضی ها اشکشون مثل مروارید میریزه روی  گونه و بعضی ها فقط بغض  می کنند و  لب  می چینند  و دریغ از یک قطره اشک  تمنا ..   

  از وقتی که من متوجه شدم برطرف کردن ریشه ای  مشکلات و  مسایل بچه  ها بخصوص در 

 سن  3 تا  5 سالگی  از  بروز  مشکلات جنسی  اون ها در  اینده جلوگیری  جدی  می کنه 

 خیلی  بیشتر  سعی  دارم  حواسم رو جمع کنم. دکتر پیمان ..ها ش می ان  می گفتند  اگه 

 بچه شما دستش رو یا ناخنش  رو می خوره و یا هر  نشانه دیگه ای  از  حس  ناامنی و اضطراب 

 و یا وجود یک مساله داره در  خودش وبعد از  مدتی  این کار  خود بخود  دیگه مشاهده نمیشه 

 ذوق نکنید و نگید  خدا رو شکر  ..خودش برطرف شد! بلکه بدونید  این مساله در یک سال بعد یا 

 یک مدت دیگه  به یک صورت  دیگه ای   و از  جای  دیگه بیرون  میزنه و  حل کردنش  از  دفعه 

 قبلی زمان و وقت بیشتری  هم  میبره  ..پس  از  کنار  مسائل حتی  ساده هم به راحتی  

 نگذریم. 

یادمون باشه برای  تعریف  قوانین خونه برای  بچه های  کوچیک  منصف  باشیم.  هر بار  فقط روی  یک قانون کار  کنیم و به مدت دو هفته تثبیتش  کنیم تا عادت بشه و  بعد بریم سراغ قانون دیگه ..همزمان اولی رو هم رهاش  نکنیم و به عنوان چیزی که عادی شده و  دیگه اونهمه هم ستاره لازم نداره  اجرا کردنش  -ولی  تشویق و  توجه به بچه هنگام رعایتش  هنوز  از  طرف ما داره صورت می یگره  -در  نظرش  بگیریم.. مثلا برای  بچه 5 ساله میشه دو تا قانون  رو همزمان اجرا کرد  ولی  ریز قانون هنوز باید  بیشتر  از سه مورد نباشه تا بچه گیج نشه ... 

مثلا   بچه ها  باید  ساعت 8 شب  بخوابند ..شما بدو بدو نکن از فردا بچه ای که ساعت دو شب  میخوابیده رو بکن به زور  توی  تخت تا 8 بخوابونیش ..یادمون باشه قانونی رو در  منزل  اجرا کنیم که اول از  همه خود ما به عنوان پدر و مادر  توانایی  اجراش  رو داشته باشیم..خب  عزیزم وقتی   تو خونه ی  شما تازه پدر  ساعت 11 شب  میاد و  اون موقع همه شام میخورن!! دیگه نمیشه بچه رو راس  8 خوابوند ..البته تبعات این اسیب  دیدن بچه بخاطر  کمبود خواب  بر  گردن شماست ها!  

 اینطوره که تا  دو هفته شما والدین عزیز  خودتون ساعت 8  شب  خاموشی  میدید  (برای  بچه  ای  مثل یو نا که مثلا تا ده و نیم دیگه حتما خوابیده) . البته از  قبل گفتیم به بچه که از  فرداشب  همه می خواهیم زود بخوابیم تا فردا شاد و شنگول بلند شیم بریم  پارک و شهر بازی ..( قولی  بدید که قابل اجرا باشه )  و دقیقا بگید که ستاره های  خوشگل  روبه کسی  میدیم که اول مسواک کنه ..بعد بره دستشویی!! بعد  بقیه رو بوس  کنه و بره تو تخت تا بابایی یک قصه تعریف  کنه و  بچه خوب هم بعدش  بخوابه..براش  شیرین و  با مزه کنید بازی رو..اون وقت فردا همین که بیدار شد  بدو بدو  و با دست زدن و شادی  زیاد بهش  ستاره های   اون کار  خوب رو میدیم. تا دو هفته خودتون هم باید  ساعت 8 شب  خاموشی رو اجرا کنید و  متاسفانه باید بخوابید همون موقع هم!! چون بچه زرنگه و  چک میکنه ببینه کی بیداره ..او نوقت  بعدها  با هم بخوابید و بعد که کوچولو خوابش برد  شما برید تلویزیون ببینیند یا در  مورد  اینکه چرا اینقدر همسرتون خواستنی  هست براتون و برای  چی  با دنیا عوضش  نمی کنید یا هم دو تایی  حرف  بزنید .. بعد تر  شما بیداری و  ساعتی که کوک کردید (  با این ساعته کلی  دار  داریم حالا حالاها)  راس  8 شب  زنگ میزنه یعنی  زنگ خواب ..البته از  نیم ساعت قبلش  به بچه می گیم که نیم ساعت فرصت داره تا کارهاش رو تموم کنه یا کارتونش رو ببینه.. 

اینجا ساعت 8 شب  مثال بود و بهترین ساعت خواب  بچه هم هست ضمنا ..شما این برنامه رو برای  هر ساعتی که صلاح می دونید  اجرا کنید. ولی  تاکید دارم ساعت خواب  مناسب  همون 8 هست . 

 در  مطلب قبلی  در   مورد نحوه تشویق  گفتیم و  اینکه ستاره یا هر  چیزی که می دیم بر  چه اساسی باید  باشه . حالا تنبیه چطوری  خواهد بود؟ 

قبل ا ز اینکه بچه بخاطر  رفتاری  تنبیه بشه ما باید  چند نکته رو خودمون رعایت کرده باشیم بعد حق داریم تنبیه کنیم . 

مقدمات کار : 

1- اول باید  پدر و مادر خوبی  باشیم..اونقدر  خوب که همون حداقل روزی  دو ساعته رو با بچه داشته باشیم به همون کیفیت که گفتم و بچه ما   دایی و عمو و هیچ کس  دیگه رو به  ما ترجیح نده و  و از  طرف  عاشق  ما باشه اونقدر که برای  رضایت ما  همه کار بکنه .. 

2- به بچه محبت اضافی  نکرده باشی ..یعنی  یکسره قربون صدقه الکی  نری  براش و   مثلا همین جور  نبریش  بازار یکهو  یک میلیون براش  ماشین کنترلی بخری  سایز  جیپ بابا بزرگش و  اون هم یک نیم نگاه بهت نکنه و  تو دلش  بگه وظیفته !! غرق  در  نعمت های  بی رویه نشده باشه و به هر  چیزی که اراده کنه تو دستشه هم عادت نداشته باشه ... 

3-  سیستم تشویق رو راه انداخته باشی و بدون اوانس  از  تو تشویق  های  بزرگ دریافت نکنه  و بدونه  اگر  چیزی رو مطابق  اصولش  انجام نده یک خبرهایی  خواهد شد.. 

4- حالا بعد از  گذشت این مراحل  حق  داریم به تنبیه بچه فکر  کنیم.   

تنبیه سه دسته هست : تنبیه خیلی  خشن   ... تنبیه خشن ...تنبیه غیر  خشن  

تنبیه خشن  وقتی  هست که بچه سه تار  کار  ضایع انجام میده :  

خراب  کاری  عمدی / فحش  / کتک کاری    

تنبیه خشن ( مثلا بچه عمدا لیوان رو میزنه میشکنه ..اول به ما نگاه شیطونی  می کنه و بعد خونسرد شترق ... لیوان خرد میشه و  اون هم با نیش  باز به ما زل میزنه!!)  

1-  روش سکوت : ( بچه باید سکوت کنه در  این روش)   

به ازای  هر  سال از سن کودک  یک دقیقه  زمان  در  نظر  می گیریم. مثلا  برای بچه سه ساله ساعت رو روی  سه دقیقه کوک می کنیم تا بلند بعدش  زنگ بزنه .

از قبل  هم بهش گفتیم  نباید مثلا وقتی  عصبانی  هست  یا غذا رو دوست نداره  بزنه چیزی رو بشکنه ( البته اگر  عادت به شکستن ا داره بهش  می گیم وگرنه  یادش  نمی دیم که بقیه بچه ها چکار  می کنند و شر  برای  خودمون درست نمی کنیم!!!!) و قانون رو هم میدونه در  این مورد ...پس  بچه روشن بوده و  داره عمدا حرص ما رو در  میاره ..مراحل این تنبیه رو هم قبلا بهش  گفتیم..مثلا ( قصه می سازیم) عروسک خرسی اش  به حرف  مامانش نکرده و ما  در  حضور  بچه یک دور  مراحل رو روی  عروسک انجام میدیم تا بچه ببینه چی  منتظرش  خواهد بود... 

یک مثال :

بچه به عمد  خواهرش   یا دوستش  رو میزنه ( ببینید  یک وقت هست که یک هل کوچولو  میده و  او ن بچه مقابل زرتی  می افته و   کولی  بازی  در  میاره و  شما باید  حواستون باشه که کتک کاری  عمدی و  به قصد بوده یا نه)  

بار  اول چشم در  چشم  و با صدای  اروم ولی  محکم: یونا تو پسر  عموت رو زدی . حالا باید  کجا بری؟  

بچه : توی  اتاق  ( اتاقی که بدون هیچ وسیله بازی و  خوشایندی برای  کودک هست) 

حالا بچه سرتق  بازی  در  میاره و جواب  نمیده.. 5 ثانیه بعد دوباره توی  چشمش  نگاه  می کنیم و سوال رو می پرسیم..اگر  گفت کهبا خوبی و خوشی  میره توی  اتاق  تا اون چند دقیقه رو بگذرونه و  بشینه فکر کنه ببینه  چکار  کنه تا مامان بیشتر  خوشحال بشه بعد از  این... اگر   این بار هم جواب  نداد  دیگه سوال رو تکرار  نمی کنیم .حرف هم نمی زنیم.....همیشه بار سوم میشه دست به کار شدن  .  

خب  خودمون دستش رو می گیریم و  می فرستمش توی  اتاق  و در  را هم قفل می کنیم  و ساعت رو هم که همیشه دم دست  هست  (مثلا روی  اپن ) رو روی  سه  دقیقه تنظیم می کنیم...بچه داد و بیداد و گریه و این حرف ها رو ممکنه انجام بده..کلا نمی شنویم.. عکس  العمل نشون نمی دیم ...   حالا ساعت  زنگ میزنه  و میگه تایم تنبیه تمام شد .. در  رو باز  می کنیم و  با مهربونی  ولی  قاطع می گیم  حالا  بگو معذرت میخوام ..دیگه پسر  عموم رو نمی زنم... اگه گفت که بغلش  می کنیم و میگیم افرین و بهش توجه می کنیم ..اگر  هم نگفت و  دوباره سرتق بازی  در  اورد  باز  میره توی  اتاق  ..و این کار  حتی  اگر بیست بار  هم تکرار بشه شما باید  خونسرد و  عادی  باشید .... سخته ولی   صبور باشید تا بچه یک عادت بدش  ترک بشه و  عمری  راحت باشید ... 

قیافه شما باید  خونسرد و عادی باشه ..نرید بشینید روی  مبل و  یک پووووووووووووف  گنده بگید و به باباش بگید من رو کشت این بچه !!!  اون همین که بفهمه شما رو اینطوری  لرزونده میره تو فاز  لجبازی تا این مقاومت رو در هم بشکنه... اجازه نفوذ ندید بهش ..

خانم اجازه! ما اتاق  جدا برای  تنبیه نداریم ..چکار  کنیم..کلا خونه مو ن یک  هال هست با سرویس  بهداشتی ...

عزیزم..دیوار که دارید ..خب  الهی  شکر  .. 

بچه  باید روبه دیوار  بایسته و سکوت می کنه   

اگه نمی خواد و میگه دلم نمیخواد  و ولم کن و داد و بیداد میکنه  تو بغلمون می گیریمش و یک دست روی  شکمش و یک دست روی  پیشانی  و  مثلا سه دقیقه همونطور  نمی ذاریم تکون بخوره .. ازارش  نمی دیم.بهش  خشمگین نگاه نمی کنیم..از  عصبا نیت  نمی  لرزیم..عادی و ریلکس  عمل می کنیم... اگه آدم این کار  نیستید  اصلا شروع  نکنید ..الان نگید  وایییی  صمیم ..بچه رو که کشتی  تو! نه ..یعنی  چی که بچه  عادتش  بشه که فحش  بده  یا کتک کاری  کنه با هر  کسی  و  یا هر کار  دلش  خواست بکنه و ما هم بشیم مادر و پدری که فقط  اخم کنه و  بزنه تخت سینه اش و بگه حالا ش ب بذار  حسابت رو می رسم و هیچ وقت شب  هم نیاد!!!!؟

حالا بچه بیچاره زد یک دیس  کریستال یا لیوان رو شکوند و عمدی  هم نبود ..دیگه این  فیلم و سیانس ها رو روش  اجرا نمی کنیم و  به خاطر  کار  اشتباه فقط  از  ستاره هاش  کم می کنیم .. از قبل هم بهش  گفتیم اگه اتفاقی  بی افته و  تو عمدی  نکرده باشی  خب  باید  جران کنی تا ما بتونیم یکی  دیگه بخریم ) چون خسارت وارد کرده و باید با ستاره ها جبرانش  کنه ..حتی  من خودم میگم ادم میتونه برای  بچه کمی بزرگتر  یک سوم پول اون وسیله  ای که خسارت دیده رو از  قلک بچه برداره تا حواسش  جمع باشه ..به هر  حال عدالت یعنی  همین..هر  کسی به نسبت خودش   تشویق یا عقاب  میشه ... 

اگر  بچه  من  پسر  عموش رو زد و فورا  دوید و گفت مامان ببخشید ..ببخشید ..اشتباه کردم  چی ؟  همه  ی  این تنبیهات کشک!؟!!! 

نه جانم... برای  ببخشید گفتنش  اول بغلش  می کنیم و بوسش  می کنیم و میگیم افرین که متوجه شدی  و بهش  یک ستاره میدیم ... بعد اروم بهش  می گیم قانون(نه من که اینهمه دوستت دارم ) گفته باید  فلان قدر  دقیقه  هم بری توی  اتاق ..آخییییییی ...کاش   می تونستم کاری  بکنم نری  توی  اتاق ..ولی  مامان جون ...قانون میگه .

سوال من از  دکتر  این بود:  حالا من بچه رو فرستادم توی  اتاق و اون هم از  حرصش  شروع کرد به اواز  خوندن و یا دستش رو هم گذاشت زیر سرش و  ادای  خوابیدن در  اورد و وقتی من در  رو باز   کردم گفت مامان لطفا در رو ببیند .مزاحم استراحتم  نشو..!!!!  

دکتر  گفت  مهم این هست که بچه از  فضای شادی که توی  خونه هست ( یا  اتاقی که شما هستید)    محروم شده..تو ی اون چند دقیقه صدای  خنده و شاد ی بقیه میاد و اون مبینه توی  اتاق  هست  و محروم از  اینهمه خوشی و  بازی ....همین حس  کافیه براش ..به غرورش  احترام بذارید و  سعی  نکنید  حقیرش  کنید ... 

بدترین کار  موقع کارهای  عمدی و خشن بچه اینه که بشینیم و براش  سخنرانی  کنیم..هی  حرف  بزنیم و توضیح بدیم..نه ..بعضی  وقت ها  یک حرکت عملی و  کوتاه بیشتر  از صد تا  روضه خوندن برای بچه  مفیدتره . 

حالا میریم سراغ تنبیه های   دیگه ( دسته غیر  خشن ها) : 

1- روش  نادیده گرفتن :   (از سن 6 ماهگی  میشه روی  بچه پیاده کرد)  

داری  حرف  میزنی ..بچه هی  میپره وسط  حرفت..هی  موهات رو میکشه..چیزی  لازم نداره ها ولی  الگی  مدام میگه   مامن..مامان..مامان...یک بار  میگی  بله.کارم داری ؟ وقتی  مطمئن شدیم  داره اذیت میکنه و  تنش  میخاره!! بهش  بی توجهی  می کنیم..خودش رو هم بکشه...جرررررررر بده.... حتی  اگه اعصابت رو در  حد  مولکول خرد  کن هباز هم محلش  نمی دیم...محیط رو ترک می کنیم..میریم اتاق  دیگه ..میزنیم کانال دیگه..اصلا بلند بلند شعر  می خونیم برای  خودمون.... به محض  این که ساکت شد فورا توجه  می کنیم..بغلش  می کنیم..میگیم افرین عزیزم..حالا بیا بغلم تا بوست کنم ..اینقدر  دختر  خوبی  هستی و گریه نمی کنی ...اگه دوباره کولی بازی رو شروع کرد باز  اروم میذاریمش  پایین و  بی  توجهی  می کنیم..قشنگ یاد میگیره  مهربونی  و  بوسیدن و  توجه وقتی  هست که درخواستش رو بدون گریه و  اراوم و بیون ازار بقیه مطرح کنه... وقتی  هست که ساکت و اروم باشه ..حالا یک وقت  نکنه به بچه های که دستش  لای  در  گیر  کرده و داره داد میزنه بی توجهی  کنیم ها!!  نه  بچه باید  در عشقو محبت ما غرق بشه (باز هم به جا9 تا نیازی به این کارها ننبینه در  خودش .. 

روش  دوم:  کم کردن ستاره ها.. 

با هم میریم سراغ وایت بردی که روی  در  کمد یا دیوار اتاق  زدیم و با هم یک ستاره خوشگل  از  روی برد بر میداریم و میذاریم توی  بانک ستاره های  منتظر  تا هر  وقت باز  کار  خوبی  کرد برگرده توی  جای  قبلی ش..این کار  رو با تاخیر  انجام ندید  تا  بچه یادش نره برای چی  ستاره اش  کم شده ... 

 روش  سوم :    اصلاح جبرانی  یا overcorrection  

بچه  چای رو چپه کرد یا بهش  گفتیم عزیزم مراقب سوپت باش باز هم بی توجهی  کرد و کاسه سوپ چپه شد روی  میز یا روی  فرش ..بنشین عزیزم..خب  این هم دستمال و اب ..حالا  اینجا رو تمیز  کن..بیشتر  ..بیشتر ..افرین..ای  وای  ..این جا خیلی  سفیدتر  از  جاهای  دیگه شد حالا  فرشمون دو رنگ شد ...حالا این  طرف   رو هم بکش مامان جون..افرین... ( لازم نیست تمام قالی رو تمیز  کنه..دو سه برابر  بیشتر  از  اون چه که کثیف شده رو اگر  درست کرد خوبه...)  

بچه رختخوابش رو مرتب  نمیکنه.. هم رختخواب  خودش رو باید ( قانون میگه) مرتب  کنه هم مال خواهر  یا مثلا ببا و مامان رو...یعنی  نه تنها  اصلاح و جبران کار اولی ..بلکه چیزی بیشتر  از اون..خب  مگه بچه مغز  خر  خورده دور  از  جون که بدونه  و بعد به عمد باز  انجامش بده.. حوصله اش رو نداره پس  لجبازی  نمی کنه و خیالش هم جمع نیست که هر  کاری  کرد مامانه پشت سرش بدو بدو در  حال بشور  و بسابه و  بابا هم شب  نمی فهمه.. 

من یادمه یک بار  بچه که بودیم  من و داداشم رفتیم  از  تو یخچال برای  مینای بابا مون  گوشت  چرخ کرده در  اوردیم  از  تو یخچال و بعد قل قلیش  کردیم و  شروع کردن بازی  اختراعی  کردن..گوشت ها رو کف  دست  قل قلی  کرده و به سمت سقف  هال شوت میکردیم..نمی دونید چقدر  مزه می داد ..یکدفعه مامان اومد..گفت به به ..چشمم روشن .. دلم میخواد قیافه باباتون رو شب  ببینم وقتی این ها رو میبینه!!! و خیلی  خونسرد رفت  تو اشپزخونه  ...  یا خدا! حالا چکار  کنیم؟  دستمون با  متکا که به سقف  نمی رسید .. قدمون هم که انقدر  دراز نیست ..به کسی هم رومون نمیشه بگیم بیاد کمک کنه...یادمه رفتیم رویه  متکایی  رو توی  دسته بلند تی  کردیم و با هزار   زور و زحمت تکه های  قلقلی رو از  سقف  جدا کردیم..بعد مامان دید و گفن اه اه ببین سقف رو چکار  کردند..چه ریختی  شده!! بعد اومد  چهار  پایه گذاشت و برادرم رو بغل کرد و برد نزدیک سقف و گفت حالا این طرف  تر  رو هم تمیز کن تا  مثل هم بشن و دو رنگ نشه.. هن و هن و هن کنان سقف  تمیز شد و همان شد که که ما    آر - پی - جی  گوشتی  بزنیم به سقف  خونه مون... 

اگر  گریه کرد و گفت من  نمی کنم دستش رو می گیریم و  اروم مجبورش  می کنیم تمیز  کنه..حالا نمی خواد مثل کارگرها اونقدر  دقیق  تیمز بشه به هر  حال بفهمه این تو  بمیری  از اون تو بمیری  ها نیست دیگه! مهربون و خونسرد باشید  در  این طور  وقت ها..ببا دشمنش که نیستیم..با زبون ازش  کار  بکشید .. 

دیشب یو نا داشت  گوجه پلوی  دست پخت مامان جون با کوفته قلقلی میخورد ..توی  یک پیاله ..سینی هم گذاشته بودم براش ..باز هم  غذا ریخت بیرون ( چون میدونم بلده تمیز  غذا بخوره و این بی دقتی بود)  وقتی  تموم شد بوسش  کردم و گفتم افرین غذات رو خوردی و  دوست داشتی ..ای  وای  ..مامانی ..ین پلوها رو ببین..از  پیاله ریختند بیرون..بیا جمع کن ..بدو بدو..تا من  ببرمشون بشورمشون.. بی توجه به حرف من  ادامه سی دی  بیبی  انیشتن رو شروع کرد  نگاه کردن..دستش رو گرفتم و  خمش  کردم و با مهربونی ولی  جدی  گفتم عزیزم اول این ها رو جمع کن بعد ..زودم روی  پاز زدم   تا کارتون نره جلو و  رو به صفحه تلویزیون گفتم  خانم کفشدوزک .همون جا باشید تا  یو نا جان این ها رو تمیز کنه..جایی  نرید ها !!  حواسش رو پرت کردم که موضع نگیره ..بعد تند تند  شروع کرد به تمیز کردن..وایییییییییی ..لکه ها روی  فرش پخش شد .. و  جگرم اومد تا حلقم ولی  لبخند به لب  تشویقش  کردم که افرین..حالا این ها ..این ور  تر  ..دستمال هم بکش  عزیزم تا خوب  تمیز بشه ..خب  مرسی ..حالا خانم کفشدوزک بیاد برای یونا  شعر بخونه ... 

لکه روی  فرش  تمیز  میشه ولی  بی دقتی و بی خیالی بچه بیشتر  جیگرم رو بعدا بالا میاره اگر  ولش  کنم و بگم حالا خودم تمیز  می کنم.... 

البته بگم که هیچ قانونی رو هنوز  اجرا نکردم..کلا  این ها رو هنوز  توی  خونه شروع نکردم و هراز  گاهی  برای  نمونه میبینم چقدر  خوب  داره جواب  میده..با همسرم داریم در  مورد قانون های  مورد نیاز  فکر  می کنیم و ستاره های  مگنت رو میخریم و  بالا پایین می کنیم همه چیز رو...ولی راحت به نظر  می رسه خیلی ...توی  این سن بچه خوب  یاد میگیره و  زمان برای  اموزش  قواینن کوتاه تره چون چیز زیادی از بی قانونی  یاد نگرفته... 

 دفعه بعد در  مورد  اموزش های  لازم در  منزل و برنامه هفتگی   کودک در  منزل می نوییسم  براتون..مراقب  خودتون باشید

دوستتون دارم.

آخ انگشتم.

این حرف ها و اداب  و تربیت ها  همه وقتی  مفید و اثر بخشه که تو اون ها رو با سرشت و  طبع و روح بچه ات هماهنگ کرده باشی ..مراقب باش ..به یک گلدون اگه زیاد آب  بدی  می پوسه و اگه اصلا آب  ندی  خشک میشه .. 

این حرف ها و اداب  و تربیت ها  همه وقتی  مفید و اثر بخشه که تو اون ها رو با سرشت و  طبع و روح بچه ات هماهنگ کرده باشی ..مراقب باش ..به یک گلدون اگه زیاد آب  بدی  می پوسه و اگه اصلا آب  ندی  خشک میشه ..